Araştırma Alanları:

Araştırma alanlarımız başlıca iki alanı kapsamaktadır: Hücre dışı matris proteolizi ve iskemi-reperfüzyon hasarı.

Matriks metalloproteinazlar (MMPs), iskemi-reperfüzyon hasarı gibi birçok patolojik durumlarda hücre dışı matrisin regülasyonundan sorumlu enzimlerdir. MMP’lerin jelatinazlar sınıfında yer alan MMP-2 ve MMP-9, bazal membranın başlıca komponenti olan tip IV kollajenin yıkımından sorumludurlar. Bir organ veya dokuya kan akımındaki yetersizlik olarak tanımlanan iskemi sonrası,  kan akımının tekrar başlaması (reperfüzyon) aşamasında reaktif oksijen türlerinin (ROS) oluşumundaki artış bilinmektedir.

Çalışmalarımızda özellikle –jelatinazlar- ailesi içinde yer alan MMP-2 ve MMP-9 enzimleri üzerine odaklanıp, in vitro ve in vivo iskemi-reperfüzyon modellerinde bu enzimlerin ekspresyonlarını, aktivitelerini ve regülasyonlarında görevli sinyal ileti yolaklarını araştırmaktayız. Hücre kültürü ve deneysel hayvan modelleri ile gerçekleştirdiğimiz araştırmalarımızda jelatinaz ekspresyon ve aktiviteleri ile iskemi-reperfüzyon süresince oluşan ROS’lar arasında güçlü bir ilişki olduğunu saptadık. Buna paralel olarak, antioksidan özelliğe sahip resveratrol ve alfa lipoik asit gibi bazı moleküllerin iskemi-reperfüzyon sırasında indüklenen jelatinazlar üzerine olası etkilerini araştırmaktayız. İn vitro koşullarda insan beyin mikrovasküler endotel hücrelerinde oluşturduğumuz iskemi-reperfüzyon hasarında resveratrolün sitotoksite, ROS, MMP-2 ve MMP-9 üzerine inhibe edici özelliğe sahip olduğunu gösterdik. Bu bulguların, resveratrolün inme tedavilerinde kullanılmasına yönelik daha ileri çalışmalarda temel oluşturacağını düşünmekteyiz. Diğer bir çalışmamızda ise, alfa lipoik asitin sıçanlarda oluşturulmuş renal iskemi-reperfüzyon hasarı üzerine olası koruyucu etkisini, ve MMP-2 ve MMP-9 üzerine olan etkisini araştırdık. Bulgularımız, alfa lipoik asitin renal iskemi-reperfüzyon süresince artan MMP-2, MMP-9 ve renal hasar üzerine azaltıcı etkisi olduğunu gösterdi. Bu bulgu, alfa lipoik asitin MMP-2 ve MMP-9 üzerine olan azaltıcı etkisinin aynı zamanda renal koruyucu etkinliğinin sağlanmasında da katkısı olduğuna dikkat çekmektedir. Tüm bu bulgularımızın ışığında, mevcut araştırma projelerimizde aynı moleküllerin iskemi-reperfüzyon sırasında oluşan fibrosis üzerine olan etkilerini de araştırmaktayız.

Araştırma projelerimiz, Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi ve/veya Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TUBİTAK) tarafından desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: MMP-2, MMP-9, iskemi-reperfüzyon, resveratrol, alfa-lipoik asit

İşbirliği: Nefroloji, Laboratuvar Hayvanları Bilimi,  Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalları

Seçilmiş Yayınlar

1: Cavdar Z, Ozbal S, Celik A, Ergur BU, Guneli E, Ural C, Camsari T, Guner GA. The effects of alpha-lipoic acid on MMP-2 and MMP-9 activities in a rat renal ischemia and re-perfusion model. Biotech Histochem. 2014 May;89(4):304-14.

2: Cavdar Z, Egrilmez MY, Altun ZS, Arslan N, Yener N, Sayin O, Genc S, Genc K, Islekel H, Oktay G, Akdogan GG. Resveratrol reduces matrix metalloproteinase-2 activity induced by oxygen-glucose deprivation and reoxygenation in human cerebral microvascular endothelial cells. Int J Vitam Nutr Res. 2012 Aug;82(4):267-74.

3: Saglam F, Cavdar Z, Sarioglu S, Kolatan E, Oktay G, Yilmaz O, Camsari T. Pioglitazone reduces peritoneal fibrosis via inhibition of TGF-β, MMP-2, and MMP-9 in a model of encapsulating peritoneal sclerosis. Ren Fail. 2012;34(1):95-102.

4: Cavdar Z, Oktay G, Egrilmez MY, Genc S, Genc K, Altun Z, Islekel H, Guner G. In vitro reoxygenation following hypoxia increases MMP-2 and TIMP-2 secretion by  human umbilical vein endothelial cells. Acta Biochim Pol. 2010;57(1):69-73.